مهندسی ارزش یک فعالیت سازمانیافته است که با هدف بررسی و تحلیل فعالیتهای یک طرح، از زمان شکلگیری تفکر اولیه آن تا مراحل طراحی، اجرا، راه اندازی و بهره برداری صورت میگیرد و به عنوان یکی از کارآمدترین و مهم ترین روشهای اقتصادی در عرصه فعالیتهای مهندسی، شناخته شده است. به کارگیری مهندسی ارزش در پروژههای اجرایی با توجه به پیچیدگی کارها به ویژه در طرحهای بزرگ اجرایی، میتواند به ابزار موثر مدیریت در کنترل هزینهها تبدیل شود. در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی هزاران ماده خام، ماده میانی، محصولات نهایی، انواع خدمات و تکنولوژیهایی که در این صنایع ارائه میشود، برای ارزشیابی به مهندسی ارزش سپرده خواهند شد تا محصول جدید یا خدمات بهینه با صرف هزینه کمتر و کیفیت بالاتر به دست آید. به طور کلی مهندسی ارزش یک فرآیند تعاملی است که نیاز به همکاری تیمهای مختلف و مدیریت برای تجزیه و تحلیل، ارائه راهکارها و اجرای تغییرات دارد. این فرآیند میتواند طی مراحل ذیل صورت بگیرد.
- تشخیص: در این مرحله، مسئله یا پروژه مشخص میشود. یعنی تیم باید بفهمد کدام فرآیندها یا محصولات نیاز به بهبود دارند.
- تشریح: این مرحله شامل جمعآوری اطلاعات و دادههای مربوط به فرآیند یا محصول است. این اطلاعات شامل توصیف دقیقی از فرآیند یا محصول، مشخصات فنی، هزینهها، نقاط ضعف و قوت موجود است.
- تحلیل فرصتها: این مرحله برای شناخت فرصتها و رسیدن به تحلیل دقیقی از اطلاعاتی که جمعآوری شده است صورت میگیرد. در این مرحله تیم باید به دنبال نقاط ضعف و اشکالات بازیابیپذیر در فرآیند یا محصول باشد.
- توصیه راهکارها: بعد از شناسایی فرصتها، تیم باید راهکارهایی ارائه دهد که به بهبود فرآیند یا محصول منجر شود. این راهکارها ممکن است شامل تغییرات در فرآیند، مواد مورد استفاده و یا روشهای تولید جدید باشند.
- ارزیابی: در این مرحله، اثرات تغییرات ارزیابی میشود و میزان بهبود در بهرهوری، کاهش هزینهها و بهبود کیفیت محصول مورد بررسی قرار میگیرد.