گاز طبیعی سرمایه ارزشمند ملی گاز طبیعی بهعنوان سوخت اصلی مورداستفاده در بخشهای مصرفکننده نهایی نقش مهمی در توسعه کشور دارد. این سوخت به دلیل مزایای اقتصادی و زیستمحیطی طی...
۱۸ فروردین
۲۷ اسفند
۱۵ آذر
گاز طبیعی سرمایه ارزشمند ملی
گاز طبیعی بهعنوان سوخت اصلی مورداستفاده در بخشهای مصرفکننده نهایی نقش مهمی در توسعه کشور دارد. این سوخت به دلیل مزایای اقتصادی و زیستمحیطی طی سالیان گذشته توانسته است سهم خود را در سبد مصرف انرژی کشور افزایش دهد بهگونهای که هماکنون بیش از ۷۰ انرژی موردنیاز کشور از طریق عرضه گاز طبیعی تأمین میگردد.
ایران دومین کشور دارنده ذخایر گازی اثبات شده دنیا، سومین کشور تولیدکننده و چهارمین کشور مصرفکننده گاز طبیعی در جهان است. گاز طبیعی شامل دو بخش مصرف نهایی انرژی (مصارف بخشهای خانگی، تجاری و عمومی، صنعت، حملونقل، کشاورزی و سوخت پتروشیمی) و مصارف نهایی غیر انرژی (به عنوان خوراک پتروشیمی) میگردد.
در سال ۱۴۰۰، میانگین مصرف گاز طبیعی در کشور ۶۵۱ میلیون مترمکعب بوده است که بخش نیروگاهی با ۳۲ درصد، صنعت ۳۰ درصد و خانگی و تجاری با ۲۹ درصد بیشترین سهم از مصرف را داشتهاند. همچنین در سال ۱۳۹۹ مصرف کل گاز طبیعی ۲۳۹/۷ میلیارد متر مکعب بوده که نسـبت بـه سـال قـبـل ۸/۵ درصد افزایش داشته است. در این سال سهم مصارف نهایی و مصارف بخش انرژی به ترتیب ۶۳/۳ و ۳۶/۷ درصد بود. شکل زیر سهم مصارف نهایی گاز طبیعی را در کشور در سال ۱۳۹۹ نشان میدهد.
بحران ناترازی گاز
با شروع فصل سرد میزان مصرف در بخش خانگی و تجاری در سردترین ماه ۶/۷ برابر گرمترین ماه سال میشود. بنابراین اختلاف کل مصرف در سردترین با گرمترین ماه سال بهصورت متوسط به بیش از ۲۲۰ میلیون متر مکعب در روز میرسد. بر اساس سند پشتیبان تراز گاز طبیعی مصوب شورای عالی انرژی، پیش بینی شده است در صورت ادامه روند کنونی حداکثر اختلاف مصرف در فصول گرم و سرد در سالهای ۱۴۱۰ و ۱۴۲۰ به ترتیب به ۴۵۳ و ۵۷۹ میلیون مترمکعب در روز برسد که تأمین گاز در فصول سرد سال را با چالش جدی روبهرو میکند.
تاثیر ناترازی گاز بر صنعت پتروشیمی
به طور تقریبی حدود ۷۰ درصد پتروشیمیهای کشور برمبنای خوراک گازی بوده و بنابر اعلام وزارت نفت به دلیل محدودیتهای سرمایهگذاری در سالهای اخیر، امکان تأمین گاز مورد نیاز صنایع تنها در ۸ ماه از ۱۲ ماه سال وجود دارد.
گسترش شهرها و شبکه توزیع گاز به نواحی جدید (رشد ۵ درصد سالانه) تقاضای گاز طبیعی خانگی را تا سال ۱۴۰۴ به بالای ۶۷۰ مترمکعب در روز افزایش خواهد داد که با توجه به اولویتبندی مصرف گاز در کشور به معنی صفر شدن سهمیه گاز صنعت فولاد و پتروشیمی در زمستان میباشد. صنعت پتروشیمی در سال ۱۴۰۰ با ظرفیت اسمی ۹۰ میلیون تنی و تولید ۶۳/۵ میلیون تن انواع محصولات، عملکرد ۷۴ درصدی نسبت به ظرفیت اسمی داشته است. دلایل متعدد از جمله کمبود خوراک، فرایندی و عملیاتی سبب شده است که کمبود خوراک مهمترین عامل عدم تولید شرکتهای پتروشیمی بوده است. مصارف تولیدات پتروشیمیهای کشور و دلایل عدم تولید مجتمعها در شکل زیر بررسی شده است.
تاثیر ناترازی گاز بر صنعت فولاد
روزانه حدود ۴۰ میلیون متر مکعب گاز در صنعت فولاد مصرف میشود و از آنجاییکه قربانیان قطعی گاز عموماً صنایع انرژیبر همچون کارخانجات فولاد و صنایع پتروشیمی هستند، در سالهای اخیر قطعی گاز این صنعت را با زیانهای متاثر از توقف تولید مواجه کرده است. به طوریکه معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد کشور از عدم النفع سه میلیارد دلاری واحدهای فولادی درپی ناترازیهای انرژی در تابستان و زمستان سال ۱۴۰۲ خبر داده است. مشکلاتی که قطعی گاز در صنعت فولاد به وجود آورده در شکل زیر ارائه گردیده است.
راهکارهای مقابله با ناترازی گاز
بهمنظور مقابله با ناترازی فصلی گاز، ضمن تأکید بر افزایش تولید پایدار و بهینهسازی انرژی در بخشهای مختلف، توجه ویژه به استفاده از ذخیرهسازی گاز در مخازن زیرزمینی و همچنین ذخیرهسازی گاز طبیعی بهصورت مایع [۱] (LNG) و یا استفاده از گاز طبیعی جایگزین [۲] (SNG) جهت جلوگیری از توقف تولید صنایع در زمان کسری گاز در فصول سرد سال بسیار حائز اهمیت است. شکل زیر رویکرد برخی کشورهای جهان در مواجهه با چالش ناترازی گاز نشان میدهد.
[۱] Liquefied Natural Gas
[۲] Substitute Natural Gas
با تکمیل فرم زیر از جدیدترین اخبار و گزارشهای ما باخبر شوید.